محمدرضا عارف: نداشتن رسانه یکی از ضعف‌های جریان اصلاحات است

همدلی| گروه سیاسی- جمهوری اسلامی ایران را می توان حکومتی «پارلمان‌محور» نامید چون طبق قانون اساسی هیچ قوه، نهاد یا شخصی نمی‌تواند مجلس را منحل کند و این امر در بسیاری از کشورها وجود دارد و در آنها رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر می‌‌توانند مجلس را منحل و انتخابات پیش از موعد برگزار کنند. از سوی دیگر امام خمینی(ره) رهبر فقید انقلاب نیز در رهنمودی کلیدی «مجلس را در راس امور» دانستند و همین جمله باعث شد تا ارزش و جایگاه مجلس بیش از پیش والا و محترم شمرده شود.
هرچند که شمار زیادی از نیروهای موثر سیاسی در دوره‌های مختلف نتوانستند از گردنه‌ نظارت شورای نگهبان عبور کنند اما حضور نمایندگانی مانند «محمود صادقی» و «علی مطهری» که دومی هم به اردوی اصلاح‌طلبان تعلق ندارد به مجلس اخیر راه یافتند تا نمونه‌ یک نماینده حق‌طلب در خانه‌ ملت باشند. در انتخابات مجلس دهم در اسفندماه 94 لیست امید که تایید اصلاح‌طلبان و «سیدمحمد خاتمی» را به دنبال خود داشت توانست با قاطعیت وارد مجلس شود و این نکته نشان داد که اصلاحات هنوز پایگاه اجتماعی وسیعی در بین مردم به‌خصوص در تهران دارد که تمامی 30 نفر لیست آنان به مجلس راه یافتند اما با گذر زمان انتقاداتی به عملکرد نمایندگان وارد شد.
گاهی نمایندگان این لیست به انفعال و بی‌عملی محکوم شدند و زمزمه‌هایی در بین هواداران این جریان مبنی‌بر دلسردی از آنان به گوش رسیده و اکنون هم می‌رسد. یکی از همین نمایندگان «محمدرضا عارف» است که ریاست فراکسیون امید را برعهده دارد و نقشی مهم در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 ایفا کرد و کمک شایانی به «حسن روحانی» برای پیروزی بر رقبای نه چندان جدی‌اش داشت. هرچند که ماجرای «ژن خوب» لطمه زیادی به معاون رئیس جمهور در دوره اصلاحات زد اما به هرحال عارف از چهره‌های شاخص جریان اصلاح‌طلبی به‌شمار می‌رود که در عین حال حساب زیادی روی او باز شده است. عارف انتقاد را یکی از راه‌های درست جریان اصلاح‌طلبی می‌داند و نقد مشفقانه را تایید می‌کند.
از نظر او فرقی نمی‌کند که نقد به جریان رقیب باشد یا همراهان، چنانچه در روزهای گذشته و در جریان معضلات بارش برف در تهران از «محمدعلی نجفی» شهردار تهران و یار دیرین خود انتقاد کرد که این انتقادها از نقاط روشن جریان اصلاح‌طلبی است. در ادامه گفت‌وگوی عارف با سایت جماران را می‌خوانید:


 از هر نقدی استقبال می‌کنیم
شما انتقادات عمومی نسبت به جریان اصلاحات و فراکسیون امید را مبنی‌بر اینکه دچار نوعی روز مرگی، اقدامات ستادی در انتخابات و دور شدن از ارزش‌های اصیل خود شده است، می‌پذیرید؟
ما از هرگونه نقد عملکرد استقبال می‌کنیم و قطعا تلاش خواهیم کرد که برنامه‌ها و حرکات خود را با توجه به نقد‌های مشفقانه اصلاح کنیم. البته در پاسخ به سوال شما باید بگویم من این دیدگاه را نمی‌پذیرم، چرا که ما همواره بر هویت اصلاح‌طلبانه خود تاکید داریم اما شرایط زمانی را هم مدنظر داشتیم. ما نمی‌خواهیم تجربه دهه 80 در دو انتخابات 84 و 86 تکرار شود.
بنابراین، با حفظ هویت و ترجیح منافع ملی بر منافع جناحی و گفتمانی باید تصمیم‌گیری کنیم.  به همین دلیل،  در انتخابات مجلس در سال 94،  ائتلافی عمل کردیم اما در انتخابات شوراها که سال جاری برگزار شد مستقل و کاملا اصلاح‌طلبانه وارد رقابت شدیم و ارزش‌های اصیل انقلاب و گفتمانی همواره مدنظر بوده و انشالله خواهد بود.
آیا این حضور مستقل در انتخابات در آینده هم تکرار خواهد شد؟
ما بارها بحث ائتلاف حتی با اصول‌گرایان را مطرح کردیم؛ شرایط کشور در دهه 90 ایجاب می‌کرد که ما ائتلاف کنیم. حتی پیشنهاد ائتلاف محدود با اصول‌گرایان را در انتخابات 94 مطرح کردیم که آن‌ها نپذیرفتند. درباره ائتلاف باید با توجه به شرایط زمانی تصمیم‌گیری کنیم، اما صدر و ذیل ائتلاف باید در هرحال مشخص شود. در صورت شکل‌گیری ائتلاف، باید سهم و مسئولیت شکل‌دهندگان ائتلاف
با صراحت اعلام شود و مردم در جریان امر قرار گیرند.
ما در انتخابات 92 یک ائتلاف کلی داشتیم، در سال 94 نیز  معیارهای خاصی را برای ائتلاف مشخص نکردیم. در نتیجه برخی از افرادی که  با عنوان  لیست امید به مجلس راه  یافتند، از همان ابتدا فاصله گرفتند و برای مشروعیت بخشیدن به خودشان و توجیه عملکردشان؛ به فراکسیون امید حمله کردند که این‌ها مسیر افراط را پیش گرفته‌اند. با این حال ائتلاف با جناح‌های سیاسی مختلف را بر اساس آنکه سهم جریان‌های مختلف سیاسی مشخص شود، در هر رویداد سیاسی قابل طرح می‌دانیم.
بحث گفت‌وگوی ملی که از مهرماه سال گذشته توسط فراکسیون امید مطرح شد، در واقع به نوعی رویکرد ائتلافی، ملی و ارزشی است. شخصا این رویکرد  را نه سیاسی بلکه ارزشی می دانم و پیش شرطی هم نداریم؛ ابتدای امر به سراغ مشترکات می رویم و قطعا در طول مسیر موارد اختلافی نیز مطرح می شود که به آنها نیز می توانیم بپردازیم. البته امروز  در این مورد ناراضی نیستیم اما انتظار داشتیم جریان رقیب گرم‌تر از آن استقبال می‌کرد، ما انتظار داشتیم دست ما را به گرمی بفشارند تا امور را  با هم به‌خوبی پیش ببریم.
بحث ائتلاف با اصول‌گرایان برای حمایت از آقای لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری 1400  نیز در همین راستا است؟
گام بعدی ما انتخابات 98 مجلس است. بحث مورد نظر ما حفظ هویت و اگر لازم باشد ائتلاف است. بعد از انتخابات 98 برنامه خود را در  مورد انتخابات 1400 اعلام خواهیم کرد.
مردم برای حمایت از فراکسیون امید در انتخابات 98 مجلس، به کارنامه و موفقیت‌های آن توجه می‌کنند. فراکسیون امید مشخصا چه طرح، لایحه یا برنامه‌ای  را به عنوان کارنامه خود ارائه می‌کند؟
نمایندگان فراکسیون امید در طرح‌ها و لایحه‌ها در مجلس فعال هستند. طراح برخی طرح‌ها نمایندگان امید هستند.در امر نظارت نیز نمایندگان فعال هستند. به عنوان مثال نقش نمایندگان امید در شورای مرکزی نظارت بر انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا و تایید واجدین شرایط بسیار موثر بود. مبنای حرکت فراکسیون امید برنامه ارائه شده در زمان انتخابات به مردم یعنی برنامه «برجا» است.
برنامه‌های شما برای  پاسخگویی به مردم چیست؟
مردم عزیز کشورمان و به‌خصوص مردم عزیز تهران که به‌شکل صددرصد از لیست امید حمایت کردند انتظار عملکرد قوی دارند. ما برنامه «برجا» را داریم که به آن متعهد هستیم و ان‌شاء‌الله در زمان مناسب عملکرد فراکسیون را اعلام خواهیم کرد. علاوه بر این من می‌توانم به شما بگویم فراکسیون امید بر اساس شرایط زمانی، عملکرد خوبی داشته است. ما بنا نداریم در شرایط فعلی همه برنامه‌ها و طرح‌هایی را که در مجلس پیگیر آن هستیم بیان کنیم، چرا که موضع ما تفاهمی و جلب حمایت نمایندگان محترم در تصویب طرح‌هاست. به این معنا که نمی‌خواهیم اعلام کنیم طرحی که اعضای فراکسیون امید آن را طراحی کرده‌اند تا پایان امیدی باقی خواهد ماند. برای تصویب طرح‌ها نیاز به رای سایر نمایندگان محترم مجلس داریم.
گفت‌وگوی ملی ارزشی است
نه سیاسی
در شرایط فعلی به دنبال اجماع در مجلس هستیم و نمی‌خواهیم طرح‌ها سیاسی شود  و جناح دیگر با این استدلال از آن استقبال نکند. به این ترتیب، با این رویکرد امور را در مجلس پیش می‌بریم که یکی از موارد را مثال می‌زنم که اگر در آن حضور جدی نداشتیم به ثمر نمی‌نشست. اگر ما در شورای نظارت بر انتخابات شوراها حضور  منسجم و موثر نداشتیم و اکثریت را به دست نمی‌آوردیم برخی دوستانی که در حال حاضر در شوراها حضور دارند نمی‌توانستند در آن حضور داشته باشند.
انتظار ما از شوراهای اسلامی شهر هم این است که حضور جدی و موثر داشته باشند و به مسائل سیاسی و حاشیه‌ای نپردازند؛ چراکه شوراها کارکرد خدماتی دارند و باید به شکل جدی پیگیر مطالبات مردم باشند. برای تهران هم سازوکار مشخصی در نظر گرفته شده است که این امر برای کلان‌شهرهای دیگر هم قابل اعمال است. فراکسیون امید تعامل و همکاری خوبی با شوراهای اسلامی شهر و روستا و به‌خصوص شوراهای کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها دارد. همکاران ما در پیگیری مطالبات مردم و جوانان جدی هستند و جلسات متعدد و فراوانی در فراکسیون در این زمینه با مسئولان اجرایی و ذیربط کشور داریم.
با توجه به اینکه رقیب شما در حال بمباران اطلاعات است، جایگزین شما برای رسانه‌ای شدن موضوعات برای اقناع و مدیریت افکار عمومی چیست؟
مردم به عملکرد توجه دارند، به طور مثال شما اظهارنظرهای رقیب در زمان دولت اصلاحات را به خاطر دارید اما  امروز در مقایسه با دوره‌های بعد توانایی دولت اصلاحات مشخص شده است.ما تلاش داریم عملکرد خوبی داشته باشیم و در زمان مناسب هم گزارش آن را ارائه کنیم.
به هر حال گفته می‌شود یکی از دلایل شکست اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال 84  بمباران سنگین جناح رقیب بوده است. مانند آنچه درباره  پرونده گوشت‌های آلوده و... مطرح شد و بعد‌ها ثابت شد، جوسازی رسانه‌ای بوده است.
اگر در انتخابات سال 84 منسجم عمل می‌کردیم به‌نظرم نتیجه می‌گرفتیم.اگرچه نمی‌خواهم نقش تخریب را نادیده بگیرم ولی توجه داشته باشیم که با مردمانی بسیار باهوش و با درک بالای سیاسی روبه‌رو هستیم که عموما پای صندوق‌های رای پاسخ تخریب‌ها و اتهامات ناروا و غیر اخلاقی را می‌دهند. بنای ما این است که خیلی به تخریب‌ها نپردازیم و وقت خود را حتی‌الامکان صرف پاسخ به مطالبات مردم و خدمت به کشور کنیم.
اگر ما در شورای نظارت بر  انتخابات شوراها حضور  منسجم و موثر نداشتیم و اکثریت را به دست نمی‌آوردیم برخی دوستانی که در حال حاضر در شوراها حضور دارند نمی‌توانستند در آن حضور داشته باشند.
سوال بعدی مشخصا درباره ارتباط شما با مردم است، آن‌هم در فضایی که شبکه‌های اجتماعی با برجسته کردن یک هشتگ مانند «پشیمانیم» می‌توانند افکارعمومی را جهت بدهند، برنامه شما برای مقابله در چنین فضایی چیست؟
«رسانه» یکی از  ضعف‌های جریان اصلاحات است، به خصوص در دهه اخیر و شاید مهم‌ترین دلیل، آن است که جریان رسانه‌ای قوی مانند صدا و سیما  و تریبون‌های عمومی  و شبکه‌های اجتماعی بزرگ در اختیار جناح رقیب است.
البته باید تلاش کرد تا این ضعف جبران شود و ارتباط بیشتری با مردم داشته باشیم. با پیگیری جدی مطالبات مردم و عمل به وعده‌های داده شده و حضور موثر در اجتماعات و در میان مردم و ارائه گزارش عملکرد، امید دارم این نقیصه تا حدودی جبران شود.